Zdradzamy 8 objawów hipermobilności konstytucjonalnej w obrębie narządu ruchu, o których musisz wiedzieć.

Hipermobilność (HK) jest rzadko diagnozowana. I to nie dlatego, że występuje sporadycznie – wręcz przeciwnie. Większość przypadków jest niezdiagnozowana. Poniżej omawiamy objawy, które powinny wzbudzić Twoją czujność w doborze odpowiedniej terapii.

1. Dolegliwości bólowe

• Najczęściej pacjenci skarżą się na nawracające dolegliwości bólowe o zmiennym nasileniu w obrębie mięśni, stawów lub kręgosłupa.
• Zazwyczaj ból jest opisywany jako rozlany, tępy, bywa też kłujący, piekący, z mrowieniami. Bóle są asymetryczne, występują w różnych częściach narządu ruchu, czy kilku odcinkach kręgosłupa równocześnie.
• Często współistnieją potyliczne bóle głowy i drętwienia kończyn górnych.
• Dolegliwości nasilają się szczególnie po dłuższym przebywaniu w pozycjach statycznych. Nawet po leżeniu w łóżku, a także po wielokrotnym powtarzaniu tych samych, pozornie nieprzeciążających czynności dnia codziennego.
• Wiele statycznych takich jak siedzenie, jazda samochodem, praca przy komputerze, dłuższe stanie, czy wielokrotnie powtarzane ruchy powodują szybkie uczucie zmęczenia i stopniowo narastające dolegliwości wielostawowe.
• Typowe jest uczucie bólów międzyłopatkowych, czy uczucie „gwoździa w plecach” u młodych karmiących kobiet w okresie poporodowym.
• Charakterystyczne bywa potęgowanie lub nawroty dolegliwości po czynnikach oddziałujących na układ wegetatywny np. przechłodzenie, czy obniżających ogólną wydolność organizmu – infekcje, miesiączka, stres.
• Osoby hipermobilne same określają siebie jako niemogące usiedzieć w jednym miejscu i znaleźć wygodnej pozycji z powodu szybko narastających dolegliwości bólowych w różnych częściach narządu ruchu. Są nawet postrzegane przez innych, jako nadruchliwe, niespokojne.
• Charakterystyczna jest zależność – ból po bezruchu, ulga po ruchu.

2. Nadruchomość stawów

• Osoby z HK często mówią o „przeskakiwaniu” w stawach, „uciekaniu” i uczucia braku pewności stawu, trzaski, tarcie i chrupanie podczas ruchu.
• Nadruchomość stawów kręgosłupa objawia się także brakiem płynności i „przeskakiwaniem” jego segmentów, trzaskami, „strzelaniem” podczas ruchów, cechami niestabilności kręgosłupa.
• Obserwuje się tendencję do pogłębiania krzywizn kręgosłupa, plecy okrągłe i przodopochylenie miednicy. W obrębie stawów krzyżowo-biodrowych nadruchomość często powoduje nieprawidłowe zjawisko torsji miednicy, czyli przeciwstronnego skręcenia talerzy miednicy w płaszczyźnie strzałkowej.
• U osób z HK można stwierdzić koślawość stawów łokciowych, nieosiowość stawu śródręczno-paliczkowego kciuka i śródstopno-paliczkowego palucha stopy.
• Z objawów zaburzających statykę stawów występuje koślawość stawów kolanowych i skokowych, częstsze występowanie płaskostopia utrwalonego, stóp płasko-koślawych statycznych oraz wad stawów kolanowych, w postaci tyłowygięcia, koślawości lub szpotawości.
• U osób młodych, jest wręcz uznawana za atut pozwalający na wykonywanie imponujących ćwiczeń i „sztuczek”. Osoby takie, bez specjalnego treningu, wykonują nadmierne ruchy w stawach kończyn i kręgosłupa. Najbardziej typowe to przyciąganie głowy do kolan, tzw. „szpagat”, zakładanie dłoni na dłoń na plecach, skłon do przodu z układaniem dłoni na podłodze, wykonywanie tzw. mostka do tyłu, przyciąganie kciuka do przedramienia, czy przeprost czynny palców dłoni nawet do kąta prostego.
• U części osób z upływem lat, kiedy układ mięśniowy staje się mniej wydolny, zmniejsza się kontrola mięśniowa ruchu w stawach, przy pozostającej wiotkości torebek stawowych. Ruchy do tej pory wykonywane na granicy bezpieczeństwa, zaczynają ją przekraczać, powodując nieustanne przeciążenia nadruchomych stawów, a także opisaną dalej niestabilność. Prowadzi to do sytuacji, w której stawy zaczynają reagować odruchem obronnym, mającym na celu ograniczenie nadmiernej ruchomości. Początkowo są to ograniczenia funkcjonalne – tzw. zablokowania czynnościowe.
  

  Działa tu zjawisko określane jako „zacięcie zbyt luźnej szuflady” i ograniczenia biernego zakresu ruchomości stawu.

  Zablokowania czynnościowe stawów międzywyrostkowych są najczęściej występującą przyczyną okresowych intensywnych bólów kręgosłupa w nadruchomości. W okresie późniejszym mogą też powstawać, jako reakcja na przewlekłe mikrourazy, zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze krawędzi stawów będące odruchowym czynnikiem stabilizującym.

3. Niestabilność stawów

• Zaburzenia w hipermobilności najczęściej dotyczą więzadeł, torebek stawowych, mięśni, ścięgien, połączeń kostno-ścięgnistych, kości i skóry.
• Nadruchomość stawów doprowadza do długotrwałych ich przeciążeń, jest czynnikiem predysponującym do urazów ostrych, a w następstwie do niestabilności pourazowej. W obrębie kręgosłupa obniżeniu ulega wydolność stabilizacyjna krążków międzykręgowych, co może prowadzić do niestabilności segmentów kręgowych.
• Opisywany jest związek między nawracającym zwichnięciem rzepki, nawykowym wykręcaniem stawu skokowo-goleniowego i zwichnięciem stawu ramiennego a hipermobilnością konstytucjonalną.
• Według niektórych badaczy, u osób hipermobilnych rzadziej dochodzi do złamań chrzęstnokostnych związanych ze zwichnięciami rzepki, prawdopodobnie na skutek rozluźnienia stawu i zmniejszonych sił dociskających i ścinających.
• Niestabilność dotyczy również stawów żuchwowo-skroniowych. Jej następstwem bywa nawykowe zwichnięcie tego stawu i uszkodzenie jego dysku.

4. Dysfunkcje narządu żucia

Objawy ze strony SSŻ (staw skroniowo-żuchwowy) mogą być dwojakie. Należy do nich:

• uczucie nadmiernego luzu, słyszalne trzaski, przeskakiwanie stawów skroniowo-żuchwowych. Czasami podwichnięcia przy zwiększonym zakresie rozwarcia jamy ustnej oraz ból w okolicy stawu, któremu towarzyszy zmniejszony zakres rozwarcia jamy ustnej i uczucie sztywności, spowodowane prawdopodobnie zwiększonym napięciem mięśniowym.
• Tendencją do przemieszczeń dysków w obrębie SSŻ. Z kolei często mięśnie żwacze, są nadmiernie aktywowane w sytuacjach konieczności kompensacji nadruchomości stawu. Wszystkie te zaburzenia dają objawy kliniczne w postaci bólów głowy, twarzy, uczucia zatykania uszu, łzawienia oczu i wspomnianych już trzasków i przeskakiwania w trakcie żucia.
• Dysfunkcje w SSŻ zazwyczaj są powiązane z zaburzeniami w obrębie górnej części kręgosłupa szyjnego. Dlatego konieczne jest zwrócenie uwagi nie tylko na narząd żucia, ale również na nawykowe ustawienie oraz ruchomość głowy i szyi pacjenta.

5. Postawa niedbała

Nadmierna ruchomość stawów bywa przyczyną postawy niedbałej utrwalonej. Objawia się to:

• albo charakterystyczną „małpią” sylwetką z przodoprzesunięciem ku przodowi głowy i barków, kifotyzacją tułowia, ugięciem stawów biodrowych i kolanowych,
• albo tendencją do przyjmowania tzw. postawy kifolordotycznej („sway-back”), czyli, z przeprostem w stawach kolanowych i biodrowych oraz pogłębionymi fizjologicznymi krzywiznami kręgosłupa. Taka pozycja daje poczucie większej stabilności poprzez uzyskanie krańcowego zakresu ruchu w stawach, jednak powoduje stałe przeciążenia zarówno w stawach kończyn dolnych, jak i całego kręgosłupa.
• Często do zespołu postawy niedbałej dołączają się także zaburzenia dynamiki chodu – chód bez propulsji i naprzemiennych współruchów kończyn górnych.

6. Objawy fibromyalgii

Fibromyalgia (FM) jest zaliczana do chorób z grupy nazywanej „reumatyzmem tkanek miękkich”. Schorzenie to, nie ma wyjaśnionej etiologii. Charakteryzuje się przewlekłym, uogólnionym bólem mięśniowo-stawowym oraz bolesnością w 11 spośród 18 typowych punktach zwanych „tender points”. FM występuje u 2 do 4% populacji. Przeważnie u kobiet w wieku 30-50 lat, choć coraz więcej przypadków obserwuje się również u dzieci.

Schorzeniu towarzyszą:

• zaburzenia metabolizmu serotoniny,
• syntezy hormonu wzrostu,
• poziomu jednego z nośników bólu zwanego substancją P,
• zaburzenia snu IV fazy NREM,
• bóle głowy i uczucie ciągłego zmęczenia, ze współistnieniem stanów depresyjnych.

U chorych hipermobilnych często stwierdzane jest współistnienie fibromyalgii, zwanej również „zespołem przewlekłego bólu” (ang. chronic pain syndrome, CPS) lub „zespołem przewlekłego zmęczenia. U dużego odsetka dzieci, u których stwierdzono FM, rozpoznaje się współistniejącą hipermobilność konstytucjonalną.

7. Otyłość

U osób hipermobilnych w wieku dojrzałym często występuje otyłość. Dość typowa jest przemiana wiotkiej, szczupłej osoby nastoletniej w pulchną i ociężałą postać osoby dorosłej. Nie powoduje to jednak zmniejszenia nadruchomości w obrębie stawów. Osoby te, pomimo tuszy, wykonują pozytywnie większość testów potwierdzających hipermobilność.

Nadwaga stanowi szczególne utrudnienie życiowe, gdyż obniżona tolerancja obciążeń statycznych powoduje odczuwanie stałego zmęczenia. To z kolei prowadzi do ograniczenia aktywności, a przez to zwiększenia nadwagi. Tak powstaje mechanizm „błędnego koła”. Próby „zrzucenia” zbędnych kilogramów, poprzez zwiększenie aktywności fizycznej, zazwyczaj kończą się nasileniem dolegliwości bólowych i ponownym odstąpieniem od ćwiczeń. Następstwem może być kineziofobia, czyli lęk przed bólem wywoływanym przez ruch.

8. Zaburzenia koordynacji i funkcji proprioceptywnych

U osób z HK zaobserwowano występowanie zróżnicowanych zaburzeń koordynacji i funkcji proprioceptywnych szczególnie w wieku rozwojowym.

Objawiają się one potykaniem, przewracaniem się, niepewnością chodu i stania związane ze zmienioną statyką sylwetki.

Często osoby hipermobilne są niezborne ruchowo, mają trudności w grach zespołowych, testach sprawnościowych, ćwiczeniach wymagających dobrej koordynacji i precyzji ruchu (tzw. „debil mobil”), przy jednoczesnym bezproblemowym wykonywaniu ćwiczeń gibkościowych. Występują trudności w dokładności ruchów, wypadanie przedmiotów z rąk oraz niewydolność na przeciążenia statyczne.

Po więcej darmowej wiedzy zapraszamy na naszego Facebook’a.