Chodzenie nie wydaje się zbyt skomplikowaną czynnością, prawda? Robimy to instynktownie i naturalnie. A jednak kryjące się za tym mechanizmy nie są tak proste i oczywiste, jak może to wyglądać na pierwszy rzut oka.
Dlaczego w ogóle warto się tym interesować? Otóż Ty, jako specjalista możesz z chodu dosłownie „czytać” w swoich pacjentach. Już sama analiza tego elementu dostarczy Ci cennego materiału do diagnostyki pacjenta.
I pozwoli szybciej oraz skuteczniej dotrzeć do prawdziwej przyczyny jego bólu, a następnie zastosować odpowiednią terapię.
Zobacz więc, o co więc chodzi w chodzie!
Wyróżniamy dwie główne fazy chodu – oto jak przebiegają:
Aby rozpocząć czynność chodzenia, czyli postawić pierwszy krok, pacjent musi przesunąć środek ciężkości do przodu. To jednak dopiero początek, bo chód składa się z dwóch części – fazy podporu i fazy wymachu.
W obrębie FAZY PODPORU znajdują się z cztery kluczowe składowe:
- Uderzenie piętą (initial contact) – ta faza od razu płynnie przechodzi do drugiej, czyli obciążenia.
- Obciążenie (loading response) – postawienie pięty jest niezwykle istotne. To właśnie ona, ze swoją dwucentymetrową wyściółką tłuszczową, zbiera cały impet uderzenia i amortyzuje wstrząsy. Bardzo ważne jest tutaj, by widzieć, czy pięta ustawia się w supinacji, czy w pronacji.
- Stopa płasko (mid stance) – przetoczenie stopy. Najpierw pacjent przechodzi przez roller pięty, by przerolować widełki kości podudzia nad kością skokową i przejść do ostatniej fazy.
- Odbicie (terminal stance) – przejście do obciążenia przodostopia -trzeci roller-przodostopie
Stopa lubi okrągłości, a nie przepada za kanciastymi powierzchniami. Stąd też trzy rollery – pięta, staw skokowy górny i przodostopie.
Pamiętaj! W trakcie chodu obserwuj dokładnie:
- Czy stopa ustawia się w osi długiej stopy, czy może w rotacji zewnętrznej lub wewnętrznej?
- Czy wszystkie składowe podporu występują?
- Jaka jest aktywność zginaczy grzbietowych stopy oraz palców?
- Czy występuje wystarczające zgięcie grzbietowe w stawie skokowym, a także w stawie śródstopno-palcowym palucha? To właśnie paluch, jako największy, daje cały impet w trakcie chodu.
Zobacz, co się dzieje wtedy z kolanem…
Ważne, aby w fazie podporu zaobserwować czy w początkowej fazie kolano jest zgięte i czy przechodzi przez pełen wyprost. Dzięki temu może ponownie dokonać zgięcia umożliwiającego przeniesienie kończyny do odbicia do przodu.
Następnie sprawdź, co dzieje się ze stawem biodrowym…
Podczas chodu w fazie podporu staw biodrowy musi się zablokować, by przenieść całość obciążenia.
Ogromne ważne jest, aby pacjent miał 15° wyprostu w stawie biodrowym. Chodzi o to, żeby zakres ruchu był pełen, bo wtedy uzyskamy napięcie taśmy powięziowej przedniej dla prawidłowej siły propulsji.
A teraz jak przebiega faza wymachu…
Faza wymachu jest krótsza od fazy podporu – stanowi ona 40% cyklu chodu. Dzieli się na 3 podfazy.
- Odciążenie (pre swing) – to swojego rodzaju wstęp do przenoszenia, czyli wymachu. W trakcie odciążenia następuje odbicie od podłoża.
- Wymach czynny (initial swing) – w tym momencie kończyna pacjenta powinna dokonać trójstawowego zgięcia. Wszystko po to, by zmieścić się pod poziomem miednicy. Dzięki temu pacjent nie musi nadrabiać tułowiem ruchów i podciągać miednicy do góry.
Jeśli pacjent nie ma wystarczającego stopnia zgięcia w stawie biodrowym, kolanowym czy w stawie skokowym – zauważysz charakterystyczne podciągnięcie miednicy i wytężoną pracę mięśni tułowia.
W fazie wymachu czynnego istotne jest więc zgięcie grzbietowe stawu skokowego górnego, zgięcie kolana i zgięcie stawu biodrowego.
- Wymach bierny (mid swing) – w momencie, gdy analizowana kończyna wyprzedza tułów, musi dokonać się niepełny wyprost w stawie kolanowym oraz zgięcie grzbietowe w stawie skokowym, aby ponownie przejść do fazy podporu i pierwszego kontaktu, czyli uderzenia pięty o podłoże.
Jeśli patrzysz na pacjenta z przodu lub z tyłu, koniecznie pamiętaj o zwróceniu uwagi na rotację zewnętrzną bądź wewnętrzną stóp, która nie dotyczy samych stóp.
Dlaczego?
Bo rotacja stóp zachodzi w stawie biodrowym!
Istotne jest także ustawienie kolana. Patrzymy, czy nie ucieka ono do środka i pacjent nie uzyskuje efektu zezującej rzepki. Obserwuj uważnie ruchy boczne, wychylenie miednicy i wydolność stabilizatorów miednicy.
I czytając powyższy akapit, może Ci przyjść do głowy, że przecież tak właśnie chodzą modelki.
Jednak chód modelek wcale nie jest chodem prawidłowym. Można wręcz powiedzieć, że to pięknie prezentowana patologia chodu z nadmiernym zaangażowaniem mięśni stabilizatorów miednicy.
Stosując te wskazówki, możesz poddać analizie chód swoich bliskich, przyjaciół i pacjentów. A dzięki temu wychwycić ewentualne odchylenia i w porę reagować.
MASZ PYTANIA DO TEGO MATERIAŁU? Zadaj je w komenatrzu poniżej!