Hipermobilność u dzieci początkowo uznawana jest za atut. Dzieci z HK potrafią wykonać szpagat, czy mostek bez przygotowania, spleść dłonie na plecach, a także przyciągnąć kciuk do przedramienia. Z wiekiem u dzieci zaczynają pojawiać się uciążliwe objawy, pojawiają się trzaski i przeskakiwania, a nawet samoistne podwichnięcia a „niezwykłym sztuczkom” towarzyszy ból.
Hipermobilność u niemowląt, czyli pierwsze zetknięcie z HK:
- U niemowląt z HK stwierdzono niewielkie opóźnienie rozwoju motorycznego, bez deficytów neurologicznych;
- Opóźnienie to może ustąpić samoistnie lub pod wpływem odpowiedniej stymulacji;
- Dzieci z HK zaczynają raczkować lub chodzić później niż inne dzieci;
- Zdarza się, że dzieci z HK nie raczkują – może być to przyczyna obniżonej stabilności w obrębie stawów łokciowych i barkowych;
- U dzieci z HK zaobserwować można pewną niezdarność, czy niezgrabność ruchów i upośledzenie propriocepcji, przy ogólnie zwiększonej ruchliwości.
Objawy hipermobilności u dzieci:
- problemy z koordynacją ruchową, częste potykanie się i przewracanie;
- bóle podudzi (często określane przez pediatrów jako wzrostowe);
- występowanie obrzęku stawów lub wysięków;
- częste zapaleniem pęcherza i zaparcia;
- niedbała postawa i garbienie się;
- osłabienie mięśni stabilizujących stawy, szybka męczenie się przy niewielkim wysiłku np. spacerze,
- bóle stawów.
Hipermobilność u młodzieży
W okresie dojrzewania u młodzieży z HK zachodzą zmiany w sylwetce postawy, m.in.:
- pogłębienie lordozy w odcinku lędźwiowym i kifozy w odcinku piersiowym;
- osłabienie mięśni brzucha;
- wzmożone napięcie mięśni kulszowo-goleniowych i powięzi piersiowo-lędźwiowej;
- wzrost kości szybszy niż rozwój tkanek miękkich, czego konsekwencją są zaburzenia statyki i koordynacji;
- rozluźnienie więzadeł i torebek stawowych, które prowadzi do przeciążania stawów kręgosłupa i krążków międzykręgowych oraz dolegliwości bólowych;
- obniżone napięcie głębokich mięśni tułowia i mięśni przykręgosłupowych, odpowiedzialnych za stabilizację kręgosłupa i kontrolę ruchów pomiędzy poszczególnymi segmentami;
- niespecyficzne bóle różnych odcinków kręgosłupa, najczęściej piersiowego, zazwyczaj przy braku zmian radiologicznych;
- trzaski i przeskakiwania w obrębie stawów obwodowych;
- strzelające lub trzaskające biodro;
- nadmierna wiotkość stawowa i niestabilność stawu ramiennego, łącznie z samoistnym podwichnięciem stawu ramiennego np. podczas zakładania kurtki;
- ból w obrębie stawów kolanowych, odczuwalny np. podczas skoku wzrostowego, kiedy mięśnie i tkanki miękkie ulegają zwiększonemu napięciu;
- zmniejszenie elastyczności i rozciągliwości mięśni kulszowo–goleniowych, prostego uda trójgłowego łydki oraz napinacza powięzi szerokiej, co prowadzi do przesunięcia bocznego rzepki, która staje się niestabilna;
- nadmierny przeprost stawów kolanowych, który może spowodować przeciążenie tylnej torebki stawu – zespół ten charakteryzuje się nadwrażliwością i obrzękiem stawu, któremu towarzyszy ból, szczególnie w pozycji stojącej.
Jakie są konsekwencje hipermobilności?
U dzieci z wydolnym układem mięśniowym kręgosłupa, HK nie musi powodować żadnych negatywnych skutków. Wręcz przeciwnie, jest ona wykorzystywana do sukcesów, np. w sporcie. Grahame i McCormack podają, że nadruchomość stawów jest czynnikiem odgrywającym pozytywną rolę u akrobatów, gimnastyków, tancerzy baletowych, czy muzyków. Jednak HK może wiązać się także z wieloma konsekwencjami.
- Zmniejsza się wydolność układu mięśniowego i dochodzi do ograniczenia ruchu w stawach, przy pozostającej wiotkości torebek stawowych.
- Ruchy, które do tej pory były wykonywane bezboleśnie, z czasem powodują przeciążenia nadruchomych stawów, a także ich niestabilność. Stawy zaczynają reagować odruchem obronnym – chcą ograniczyć nadmierną ruchomość. Początkowo są to ograniczenia funkcjonalne, tzw. zablokowania czynnościowe, tzw. „zacięcie zbyt luźnej szuflady” i ograniczenia biernego zakresu ruchomości stawu. Jest to częsta przyczyna intensywnych bólów kręgosłupa.
- W okresie późniejszym mogą też powstawać zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze krawędzi stawów – odruchowy czynnik stabilizujący.
- U części osób powstają zespoły bólowe, spowodowane pogłębionymi krzywiznami kręgosłupa, przodoprzesunięciem głowy, przodopochyleniem miednicy, nierównością kończyn dolnych i niedbałą postawą.
Hipermobilność może objawić się zarówno u niemowląt, jak i u starszych dzieci w okresie dojrzewania. HK wykryta we wczesnym stadium pozwoli stosować odpowiednie środki zapobiegawcze, a także ułatwi postępowanie z tą przypadłością, zarówno rodzicom, jak i ich pociechom.
Zapraszamy do uczestnictwa w kursie ProPedis online HIPERMOBILNOŚĆ